بررسی اثرات نانونقره و نیترات نقره بر جوانه زنی بذورو تغییر جنسیت گل های خیار ماده گل ( cucumis sativus l.)

امروزه استفاده از نانومواد و نانوفناوری در صنایع مختلف نقش بسزایی در اقتصاد کشورها دارد، ولی کاربرد و بررسی اثرات مفید یا مضر آن ها در زمینه کشاورزی بسیار محدود می باشد. به همین منظور پژوهش حاضر در سه فاز مختلف و با سه هدف مختلف به بررسی اثر نانو نقره 20 نانومتری، بر بذور و گیاه خیار ماده گل رقم نگین پرداخته است. در فاز اول که هدف بررسی اثر سمیت نقره در حالت نانو بر جوانه زنی بذور بود، نتایج نشان داد که درصد جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه، تعداد ریشه های فرعی و وزن خشک و تر ریشه چه و ساقه چه در غلظت های بالای نقره (فرم بالک و فرم نانو) کاهش می یابد. بر اساس مطالعات انجام شده در زمینه اثرات این نانوذرات بر جوانه زنی، احتمال می رود این نانوذره جذب سلول شده و با برهم زدن تعادل هورمونی و جلوگیری از فعالیت میتوکندری رشد ریشه چه و ساقه چه را کاهش و در غلظت های بالا سبب توقف رشد گیاهچه می شود. در فاز دوم که هدف بررسی اثر نانو نقره به صورت اسپری برگی در مرحله دو برگ حقیقی بر رفتار جنسیتی گل های خیار ماده گل بود، نتایج نشان داد که اسپری برگی با این عنصر در هر دو فرم نانو و بالک، سبب ایجاد گل نر در خیار ماده گل می گردد، طوری که جوانه زنی دانه های گرده گل های ایجاد شده با افزایش غلظت نانونقره، افزایش یافته و به بیشترین مقدار خود (86/75%) در غلظت 60 پی پی ام رسید. بنابراین به نظر می رسد بتوان از این ماده در ایجاد گل های نر در خیارهای ماده گل و تولید بذر بهره گرفت و با این کار از خروج ارز مورد نیاز برای تهیه بذور خیار ماده گل جلوگیری نمود. در فاز سوم که هدف بررسی اثر حضور نانونقره در محیط های کشت خیار ماده گل بود، بنابراین با استفاده از سیستم هیدروپونیک این بررسی صورت گرفت. نتایج حاکی از آن بود که تغذیه گیاه از این مواد، سبب جذب آن توسط ریشه شده و روند رویشی گیاه را تحت تاثیر قرار می دهد. تاثیر این مواد در روند گلدهی در این فاز از پژوهش، به صورت افزایش تعداد گل و گل ماده و از همه مهمتر ایجاد تغییر در جنسیت خیار ماده گل رقم نگین و تحریک تولید گل نر نمایان گردید. نتایج این پژوهش حاکی از این است که وجود مقادیر بسیار کم این نانوماده (حتی در غلظت 3-10 × 1/0 پی پی ام) در خاک و یا آب، قابلیت ایجاد اثرات منفی بر تعداد گل های ماده و عملکرد گیاه را در مزارع خواهد داشت. بنابراین هر چند دستیابی به هر تکنولوژی فواید بسیاری بر زندگی انسان دارد، ولی نباید از خطرات آن ها چشم پوشی نمود و باید ایمنی مصرف رعایت گردد.